Γιώργος Φακανάς: Αποτελεί νομοτέλεια το να πάμε παρακάτω
Μαντζάνας Θάνος
Ημερομηνία δημοσίευσης: 15/12/2012
Κορυφαίος εκτελεστής του ηλεκτρικού μπάσου στη χώρα μας και συνθέτης με ένα κατακτημένο προσωπικό ύφος ο Γιώργος Φακανάς έχει γράψει ένα μεγάλο μέρος της Ιστορίας της ελληνικής jazz σκηνής και συνεχίζει ακούραστα να το κάνει. Το στιλ του στο μπάσο είναι «στρογγυλό», αλλά όχι και… ισοπεδωμένο, δίχως περιττές «αιχμές», μα με όλες τις αναγκαίες κορυφώσεις, πλούσιο σε μελωδικές λεπτομέρειες, βαθιά αρμονικό και προφανώς διέπεται από μια ευφυή αντίληψη του αυτοσχεδιασμού, αλλά και χωρίς ποτέ να λησμονεί την πρωταρχική αποστολή του οργάνου η οποία είναι η τήρηση του ρυθμού. Ο λόγος του χαρακτηρίζεται από τα ίδια γνωρίσματα και είναι εξίσου ολοκληρωμένος και καθαρός, είτε μιλάει για την jazz, και ιδιαίτερα το fusion, το ιδίωμά της, που τόσο αγαπά, είτε για το πώς διαχειρίστηκε διαχρονικά το ελληνικό κράτος το είδος αυτό και γενικότερα τη μουσική και τον πολιτισμό και αντίστοιχα τον ρόλο που μπορούν και πρέπει να παίξουν.
Δεν ήμουν ποτέ ικανοποιημένος από τον τρόπο που η εξουσία συμπεριφέρθηκε στον πολιτισμό, άλλωστε εξ αιτίας αυτής της συμπεριφοράς φτάσαμε εδώ σήμερα
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
* Πώς βλέπετε την εξέλιξη της ελληνικής jazz σκηνής; Πιστεύετε ότι υπάρχει σταθερή ανάπτυξη μα και άνοδος του επιπέδου της χρόνο με τον χρόνο, ειδικά αν τη συγκρίνετε με την εποχή που ξεκινούσατε;
Η λειτουργία σχολών σύγχρονης μουσικής -όπως το Ωδείο Τέχνης που ίδρυσα το 1997- με οργανωμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα και στόχο την εκμάθηση της παγκόσμιας γλώσσας της Jazz σίγουρα ανέβασε σε ικανό βαθμό το επίπεδο της δημιουργικής μουσικής. Φτάνει να αποδειχθεί τώρα ότι οι νεότεροι θα έχουν εκείνο το κοινωνικό/πολιτισμικό επίπεδο να μετουσιώσουν τη νέα γνώση σε τέχνη με ουσία και ανατρεπτική διάθεση, όπως οφείλει να είναι ο ρόλος της. Αναμένω…
* Τι μπορεί να οδηγήσει έναν jazz μουσικό να κάνει ένα album – φόρο τιμής σε έναν μεγάλο διευθυντή ορχήστρας, όπως συνέβη στη δική σας περίπτωση με το περσινό «Maestro» και τον Δημήτρη Μητρόπουλο;
Η πρωτοπορία των ιδεών, το πάθος για αλλαγή των δεδομένων, η εσωτερική διαμαρτυρία για την άδικη συμπεριφορά του κοινωνικού κατεστημένου απέναντι στην πραγματική τέχνη και την πρόοδο, η ελεύθερη διακίνηση των πλέον νεωτεριστικών ιδεών, η πάλη με τη συντήρηση στο πνεύμα και στην καθημερινή πρακτική είναι μερικά από τα στοιχεία του βίου του Δημήτρη Μητρόπουλου που συνάδουν με όποιον σέβεται την ιδιότητα του αληθινού μουσικού. Όλα αυτά με οδήγησαν να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στην αιώνια και αέναη δύναμη της λογικής και διαλεκτικής ανατροπής της καθημερινότητας.
* Τι σήμαινε για εσάς η υποψηφιότητα του «Interspirit» του 2010 για Grammy, ποια συναισθήματα αλλά και σκέψεις και φιλοδοξίες/προσδοκίες για το μέλλον σας προκάλεσε;
Έμαθα από πολύ μικρός να δουλεύω καθημερινά προσηλωμένος στα πιστεύω μου. Διαπίστωσα πολύ γρήγορα ότι από το κράτος δεν είχα να περιμένω τίποτα. Ο τρόπος που διαμορφώνεται η κλίμακα των αξιών στη χώρα μας διαστρεβλώνει κάθε πραγματικό γεγονός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ό όρος “έντεχνο τραγούδι” που διαχωρίζει τους Έλληνες μουσικούς σε “ποιοτικούς” και μη, ενώ πρόκειται για τα ίδια ακριβώς πράγματα με άλλοθι τον -περισσότερο ή λιγότερο- διαφορετικό στίχο. Έτσι η έξωθεν καλή μαρτυρία από θεσμούς καταξιωμένους παγκοσμίως μπορεί επιφανειακά να δίνει προσωπική ικανοποίηση και να καλύπτει το κενό. Η μόνη μου φιλοδοξία όμως είναι να είμαι χρήσιμος σε μια κοινωνία που κατανοεί και δεν ξεγελιέται.
* Πώς βιώνετε τις συνέπειες της κρίσης ως δημιουργικός μουσικός αλλά και πώς τις βλέπετε να επηρεάζουν το κοινό και τη συμπεριφορά του σαν ιδιοκτήτης και διευθυντής του «Αθηνά Live»;
Κάθε περίοδος κοινωνικής αναστάτωσης προκαλεί και αμφισβήτηση του υπάρχοντος status quo. Τότε το έδαφος για τον αληθινό μουσικό γίνεται πρόσφορο και είναι στο χέρι του να στρέψει την αμφισβήτηση προς το καλό και το ωραίο που εκείνος πρεσβεύει. Η κρίση δεν είναι οικονομική, είναι πολιτιστική. Άλλωστε οι επιλογές στα πρόσωπα και τα πράγματα κατά πρώτον και ως προς τον τρόπο ζωής κατά δεύτερον οδήγησαν το κοινωνικό σύνολο σε αυτό που, αόριστα και δημοσιογραφικά, ονομάστηκε κρίση. Το “Αθηνά Live” προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει διεθνή και εγχώριο μουσικό πολιτισμό υψηλότατης αξίας. Ο χώρος και το κοινό του δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα.
* Είστε αισιόδοξος ως προς τη δυνατότητα διεξόδου από αυτή την κρίση;
Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξος συνολικά για την πορεία της ζωής. Οι γνώστες της μουσικής μου γνωρίζουν ότι πάντα προσπαθώ να περιγράψω το φως. Είναι νομοτέλεια το να πάμε παρακάτω φτάνει οι επαγγελματίες της μετάδοσης των ειδήσεων να σταματήσουν να ασελγούν στις ελληνικές ψυχές. Φτάνει ο Έλληνας να σταματήσει να θεοποιεί οτιδήποτε έρχεται από το εξωτερικό και να συνειδητοποιήσει την Ιστορία του, την προσφορά του στην ανθρωπότητα και τη μοναδικότητα του τοπίου του. Η Ελλάδα οδηγούσε και οδηγεί τον κόσμο. Δεν υπάρχει ξένη γλώσσα που να μη χρησιμοποιεί τις δικές μας λέξεις για να περιγράψει τις δυσκολότερες και ομορφότερες έννοιες. Αξιοπρέπεια συν-Ελληνες!
* Πόσο μπορεί να συνεισφέρει ο πολιτισμός σε αυτή την διέξοδο; Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο με τον οποίο τον διαχειρίστηκαν όσοι κυβέρνησαν τη χώρα μας, ειδικά στην τελευταία τριετία των Μνημονίων;
Δεν ήμουν ποτέ ικανοποιημένος από τον τρόπο που η εξουσία συμπεριφέρθηκε στον πολιτισμό, άλλωστε εξ αιτίας αυτής της συμπεριφοράς φτάσαμε εδώ σήμερα. Όταν δημιουργείς είδωλα που σε βολεύουν, τηλεόραση που διαφθείρει, ξεχνάς τον Μητρόπουλο, τον Σκαλκώτα, την Κάλλας, τους μουσικούς της Jazz και ανάγεις την “Τσιτσανολογία” σε μοναδική «έντεχνη» έκφραση σου, όταν ξεχνάς τις κρατικές ορχήστρες, αφήνεις αδιαβάθμητες τις καλλιτεχνικές σπουδές, συνδιασκεδάζεις παρέα με την υποκουλτούρα επάνω στα τραπέζια, ρυπαίνεις το περιβάλλον, ορθώνεις πολυκατοικίες σε όλη τη χώρα γκρεμίζοντας αρχιτεκτονικά αριστουργήματα… ε, προφανώς δεν έχεις να περιμένεις και πολλά από τέτοιο κράτος. Αυτή όμως η κατάσταση δεν έχει να κάνει μόνο με την τελευταία τριετία. Είναι κάτι χρόνιο που μόνον αν αλλάξει θα μπορέσει ο πολιτισμός να επιτελέσει τον ρόλο του και να συμβάλλει στη δημιουργία μιας ομαλότερης καθημερινότητας.
* Έχει αλλάξει ο τρόπος σας θεώρησης του μπάσου μέσα στα χρόνια;
Γνώριζα και γνωρίζω τον ρόλο του οργάνου μου στη μουσική και φυσικά δεν μπορεί να αλλάξει κάτι στη θεώρηση μου για τον ρόλο του. Παραμένει πολύ σημαντικό για τον τρόπο που συνθέτω και φυσικά έχει καθοριστική θέση στη σύγχρονη μουσική σκέψη και πρακτική.
* Και τα προσεχή σχέδια σας;
Σύντομα θα κυκλοφορήσει σε όλο τον κόσμο το νέο, δέκατο κατά σειρά, CD μου με τίτλο “Acrobat” στο οποίο συμμετέχουν ο ντράμερ Dennis Chambers, ο κιθαρίστας Mike Stern και ο τρομπετίστας Lew Soloff που ενώνουν τη διεθνή αξία τους με το γκρουπ μου, τους YFG (Yiorgos Fakanas Group). Και βέβαια έπεται σειρά από συναυλίες…